Sáng: Xe và hướng dẫn viên đón quý khách tại điểm hẹn, quý khách khởi hành đi khám phá rừng Quốc gia Xuân Sơn. Điểm đầu tiên quý khách khám phá là Hang Lạng, một kỳ tích thiên nhiên làm say đắm lòng người. Hang Lạng ăn sâu trong lòng núi Ten, cửa vào hang nhìn thẳng ra cánh đồng Mường Lạng.
Vòm hang Lạng có chỗ cao đến mười lăm, hai mươi mét và chiều rộng cũng cỡ khoảng như vậy. Hang chạy dài, dọc dãy núi đá vôi. Người ta thả quả bưởi có đánh dấu vào hang lúc sáng thì chiều tối đã thấy nó ở suối Lấp, cùng dãy núi nhưng cách chỗ thả chừng khoảng 20km.
Chạy dọc đáy hang là một con suối lớn. Những chỗ hang phình ra, nền hang trải đều một lớp đá củ đậu, cát vàng và đất sét. Nhiều chỗ thạch nhũ buông xuống, qua hàng triệu triệu năm đã tạo nên muôn hình ngàn dạng như ngàn vạn toà thờ Phật, thờ thần. Lại có nhiều trụ cột, được thiên nhiên đắp, vẽ, điểm tô, chống từ đáy hang lên vòm trần như các cột nối từ cõi âm ti lên đỉnh thiên đàng. Các phiến thạch nhũ tạo cho hang động đẹp một cách huyền bí, tâm linh. Ở các pho tượng, nhũ đá vừa giống như ma quỷ, vừa như thần linh, nhô lên giữa dòng suối long lanh trong ánh đèn, ánh đuốc. Nhũ đá ở đây không sỉn thành một màu xám như nhiều hang động núi đá vôi, mà sáng trắng và nhiều chỗ lấp lánh muôn hồng ngàn tía rất kỳ lạ.
Hang Lạng rộng và dài đủ cho hàng ngàn người cùng vào chiêm ngưỡng. Cách cửa hang vài giờ đi bộ, đáy hang trở thành suối sâu đến 2 mét nước. Từ đây, người ta có thể tiếp tục soi đuốc, ngồi mảng để thăm thú về sự kỳ diệu của thiên nhiên, đã tạo dựng nên một kỳ quan để cho con người vui chơi giải trí. Suối nước trong hang có khá nhiều cá măng, cá ngạnh nặng cỡ dăm bảy ký. Loài dơi màu đen đậu nhan nhản trên trần hang.
Trưa: Quý khách ăn trưa và thưởng thức đặc sản địa phương như gà hấp lá chanh, cá suối nướng, canh măng chua…
Chiều: Quý khách tham quan bản Cỏi. Trước đây, đồng bào Dao Tiền sống ở lưng chừng ngọn núi Ten cao trên 1.000m so với mực nước biển. Trong tâm thức của họ, “khi sống nhờ rừng, khi thác cũng gửi rừng" nên rừng chính là cuộc sống. Sau khi Nhà nước tiến hành chủ trương hạ sơn, dân bản đã định cư ở ven bờ suối Cỏi nằm dưới chân núi Ten. Đến nay, cả bản đã có hơn 85 hộ dân với khoảng 400 nhân khẩu, chủ yếu là dân tộc Dao, số ít là dân tộc Mường.
Dân bản Cỏi sống chủ yếu bằng nghề sản xuất nông nghiệp, canh tác lúa một vụ trên những thửa ruộng bậc thang và chăn nuôi gia súc, gia cầm theo kiểu tự thả. Đặc biệt, người dân nơi đây vẫn còn bảo tồn được giống gà nhiều cựa mà chỉ vùng Xuân Sơn mới có.
Cùng với tập quán lao động sản xuất, bản Cỏi vẫn còn lưu giữ gần như nguyên vẹn bản sắc văn hóa đặc trưng của dân tộc Dao như: kiến trúc nhà lợp cỏ gianh, vách đất; các nghi thức, nghi lễ (nghi thức mặc trang phục dân tộc trong các lễ hội, tục ngủ thăm tìm vợ, lễ cúng Bàn Vương, lễ cấp sắc…); các điệu múa (múa chiêng, múa rùa, múa Lập tĩnh)…; ẩm thực truyền thống; các nghề thủ công (nấu rượu, nhuộm vải)…
Hệ thống núi đá vôi ở đây có đến bảy hang động như hang Lạng, hang Na, hang Cỏi, hang Dơi, hang Thổ thần… cùng những dòng thác như thác Bạc, thác Ngọc… đã hình thành nên một nét độc đáo và quyến rũ của Xuân Sơn.
Trong số hang động kỳ vĩ ấy, hang Cỏi vẫn là một ẩn số lớn bởi ngay cả với những người Dao. Cửa hang như một con quái vật khổng lồ há miệng đen ngòm, lởm chởm các khối đá không theo một trật tự sắp đặt, nằm ngổn ngang như tạo thêm cho đường vào hang thêm phức tạp và khó khăn hơn. Bước qua miệng hang chưa đầy 20m, dòng sông ngầm đã ngay trước mặt, phả hơi nước mát lạnh. Chúng ta như đang đứng giữa một toà thiên nhiên đầy bí ẩn, bao quanh là vẻ đẹp của những khối thạch nhũ ngàn năm khi ẩn khi hiện theo ánh đèn pin.
Lần từng bước vào lòng hang, dòng sông ngầm càng sâu và lạnh hơn, chảy êm ả qua các bức tường thạch nhũ. Dưới lòng hang là lớp cát trắng mịn, nước trong vắt dưới ánh đèn, thấy rõ cả những đàn cá tung tăng lội. Có những đoạn nước sâu, vòm hang rộng tối om, vẻ bí ẩn ấy đem lại một cảm giác thật khó tả, pha lẫn chút lo sợ khi trầm mình dưới làn nước lạnh để lặng người nghe từng nhịp rơi của nước từ nhũ đá trên trần xuống mặt nước, vang vọng trong lòng hang.
Cứ mỗi bước khám phá các hang động trong vườn quốc gia Xuân Sơn, lại là những cảm giác đầy lý thú khi được thoả chí tưởng tượng, cảm nhận và trải nghiệm những hấp dẫn của các khối hình thạch nhũ trong hang sâu, dễ khiến những bước chân lữ hành phải chùn lại, nghiêng mình trước vẻ đẹp mà tạo hoá đã dành tặng cho hệ thống hang động trong núi rừng Xuân Sơn thương yêu.
Chiều tối: Quý khách khởi hành về Hà Nội
Tối: Xe đưa quý khách về điểm hẹn ban đầu ở Hà Nội kết thúc chuyến đi, chia tay quý khách, Hẹn gặp lại !!!