Du lịch Phú Thọ - Đền Mẫu Âu Cơ (thuộc địa phận xã Hiền Lương, huyện Hạ Hòa) thờ Mẫu Âu Cơ, một di tích lịch sử văn hóa đã tồn tại hơn 5 thế kỷ, đền Mẫu Âu CƠ đã 3 lần được các triều đại Nhà nước Việt Nam công nhận là đền quốc tế. Ngày 3/8/1991 Bộ Văn hóa – thông tin (nay là Bộ Văn Hóa, Thể thao và Du lịch) cấp bằng công nhận di tích lịch sử Quốc Gia đền Mẫu Âu Cơ
Đền Mẫu Âu Cơ được xây dựng hướng chính Nam, kiến trúc chữ Đinh với nghệ thuật điêu khắc, trang trí trên các đầu dư, đầu bảy, xà ngang, cốn nách, câu đầu, cửa võng được đục chạm hết sức công phu. Thượng cung cao 2,2m là nơi đặt khám thờ Mẫu, diềm xung quanh cửa khám chạm thủng nhiều lớp theo đề tài tứ quý (tùng, cúc, chúc, mai). Trong lòng khám chạm tượng Mẫu Âu Cơ ngồi trên ngai mặc áo đỏ đầu đội mũ lấp lánh kim cương, cổ đeo vòng vàng, bàn chân đi hài. Tượng được tạc vào thời Lê, có giá trị cao về nghệ thuật tạo hình và thẩm mỹ.
Đền Mẫu Âu Cơ là một công trình lịch sử văn hóa đặc biệt, là biểu tượng của tinh thần yêu nước và truyền thống đại đoàn kết dân tộc. Hình tượng mẹ Âu Cơ sinh ra con Lạc cháu Hồng nước Việt trong một bọc trăm trứng đã trở thành hình tượng bất hủ sống mãi trong tư tưởng tình cảm và tâm trí của các thế hệ người Việt Nam.
Đền Mẫu Âu Cơ với quần thể đền, chùa cùng với phong cảnh hữu tình đã trở thành một điểm du lịch văn hóa tâm linh tiêu biểu của tỉnh Phú Thọ và là điểm hội tụ của con cháu từ khắp mọi miền đất nước tìm về cội nguồn dòng giống Tiên Rồng.
>>>>>>>>>>>> Xem thêm: Đền Hùng - Khu di tích quốc gia đặc biệt
Bộ sản phẩm cao cấp: Khăn choàng "Hơi ấm Mẹ Âu Cơ"
LỄ HỘI ĐỀN MẪU ÂU CƠ
Lễ hội đền Mẫu Âu Cơ được tổ chức vào ngày mồng 7 tháng Giêng tại làng Hiền Lương, xã Hiền Lương hàng năm có giá trị lịch sử sâu sắc, phản ánh sinh động huyền thoại Lạc Long Quân – Âu Cơ và bọc trăm trứng, sau nở thành 100 người con trai. Một ngày kia, Lạc Long Quân đưa 50 người con về biển, Âu Cơ đưa 50 người con lên núi, để lại người con Trưởng ở lại đất Phong Châu nối nghiệp là Vua Hùng thứ nhất. Âu Cơ đưa các con đi mãi, khi đến vùng Hiền Lương ngày nay, thấy phong cảnh non xanh nước biếc, đất đai phì nhiêu, rừng nhiều muông thú…,bèn dừng lại khai khẩn đất hoang, lập đàng, dựng xóm ngày một đông vui, trù phú. Mẹ Âu Cơ đã dạy dân khai hoang, lập ấp, cấy lúa, trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải và làm ra các loại bánh từ sản vật địa phương, cho đến ngày 25 tháng chạp, mẹ đã cùng bầy tiên nữ bay về trời, để lại dưới gốc cây đa đầu làng một dải lụa màu lung linh như cầu vồng bảy sắc, bay lơ lửng trên bầu trời xanh thẳm. Dưới gốc đa ấy, nhân dân Hiên Lương đã lập đền thờ để tri ân công ơn to lớn của Tổ Mẫu Âu Cơ. Người mẹ linh thiêng huyền thoại của dân tộc Việt Nam. Ngoài lễ chính được tổ chức trong ngày “Tiên giáng” mồng 7 tháng Giêng, trong năm còn có các ngày lễ khác như 12/3, 13/8 âm lịch và ngày “Tiên thăng” 25 tháng Chạp.
Sau nghi thức lễ ở đình Đức Ông là lễ rước kiệu từ đình về đền Mẫu Âu Cơ. Đi đầu đoàn rước là đội cờ nghi hành, cờ thần, tiếp theo là giàn bát bửu và các đồ tế khí. Sau kiệu là những vị chức sắc, các bô lão mặc áo thụng xanh, đầu đội khăn xếp, các vãi già với áo tứ thân, rồi đến dân làng đi trẩy hội. Trong tiếng trống, tiếng nhạc, bát âm sáo nhị, tiếng phách vang lừng, cỗ kiệu cống sơn son thiếp vàng do tám cô gái mặc đồng phục khiêng nhẹ nhàng, uyển chuyển theo nhịp trống. Đúng giờ Thìn đooàn rước về đến sân đền Mẫu. Không khí tông nghiêm, đèn nến lung linh, hương trầm ngọt ngào, lễ dâng hương và lễ vật là tổ chức tế. Đội tế nữ gồm 12 cô gái thanh tân, có nhan sắc và học vấn đầu đội khăn kim tuyến chân đi hài thêu, thắt lưng bằng dải lụa riêng chủ tế trang phục toàn màu đỏ.
Ngoài phần lễ trong ngày mồng 7 tháng Giêng dân làng còn tổ chức phần hội không kém phần sôi động với các trò chơi dân gian như du tiên, cờ người, chọi gà, tổ tôm đều có thưởng.
Lễ hội đền Mẫu Âu Cô là một điểm nhấn quan trọng trên dòng chảy đời sống tín ngưỡng, tâm linh của nhân dân ta, là môi trường giáo dục sâu sắc và hết sức hiệu quả về truyền thống yêu nước, tinh thần tự tôn dân tộc, đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc ta. Với những giá trị văn hóa đặc sắc đó, ngày 23 tháng 01 năm 2017, Bộ văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 217/QĐ –BVHTT&DL công nhận Tín ngưỡng thờ Mẫu Âu Cơ ở đền Mẫu Âu Cơ, xã Hiền Lương huyện Hạ Hòa là di sản văn hóa phi vật thể Quốc Gia.