Du lịch Phú Thọ - Đền Hiền Quan thuộc xã Hiền Quan, huyện Tam Nông, Tỉnh Phú Thọ; đền thờ Thiều Hoa công chúa - một nữ tướng thời Hai Bà Trưng. Sau khi mất, bà đã được truy phong Phụ Vương công chúa để tưởng nhớ công lao đánh giặc giữ nước của bà. Đền Hiền Quan có kiến trúc chữ Nhị, nhỏ gọn nhưng uy nghiêm, trong đền còn lưu giữ nhiều di vật có giá trị như sập thờ, án giang, long ngai, kiệu… Cạnh đền thờ là lăng của Thiều Hoa công chúa.
Đền Hiền Quan
Đình Hiền Quan dựng theo kiểu chữ Đinh. Mang đậm dấu ấn triều Nguyễn trên mảnh đất thấp hình mui rùa, cây cối xum xuê, mặt hướng ra cánh đồng thoáng mát. Đình thờ bốn vị tướng quân địa phương có công giúp Vua Hùng đánh giặc: Sơn Thắng, Thiên Cương, Hắc Long và Thổ Lân. Trong đình còn bảo lưu được một số bức chạm trên cốn mê, cốn nách và cổ vật: Án giang, mâm ấu….
Đình Hiền Quan
Chùa Hiền Quan có thên chữ là Phúc Khánh tự, là nơi nữ tướng Thiều Hoa đã tu hành trước khi dấy binh khởi nghĩa. Chùa có kiến trúc theo kiểu nội công ngoại quốc, được xây dựng vào thời Nguyễn (1896) Trong chùa có 26 pho tượng cổ là những tác phẩm có giá trị cả về kỹ thuật và thẩm mỹ, trong đó đặc biệt là bộ tượng Tam Thế và A di đà.
Gắn với hệ thống di tích đình, đền Hiền Quan là hội Phết được tổ chức vào hai ngày 12,13 tháng giêng hàng năm nhằm tưởng niệm và diễn lại trò luyện quân đánh giặc của Thiều Hoa công chúa, là lễ hội đặc sắc với các trò diễn dân gian, phong tục tập quán mang đậm ý nghĩa lịch sử, văn hóa, tâm linh vùng đất Tổ.
>>>>>>>> Xem thêm: Đền Tam Giang - lễ hội bơi chải Bạch Hạc
Đền lăng Sương - Lễ hội đền Lăng Sương
LỄ HỘI PHẾT HIỀN QUAN
Ngày 13 là ngày chính hội, Buổi sáng dân làng rước kiệu và nhang án từ đình về đền, trên kiệu có đặt long ngai và quả Phết. Sau lễ dâng hương tưởng niệm, dâng làng tổ chức tế lễ trước sân đền theo những nghi thức truyền thống tôn nghiêm và thành kính kéo dài cho tới trưa. Buổi chiều là phần hấp dẫn nhất của ngày hội, đó là trò kéo quân đánh Phết ( còn được là luyện quân, đả quân).
Lễ hội Phết Hiền Quan
Xưa kia trên bãi hội đào ba lò Phết và cả hai phe đều phải ra sức dùng dùi đánh quả Phết rơi vào hố bên mình là thắng. Nay cuộc chơi đơn giản hơn hàng trăm người tay không lao vào đánh Phết. Khi một người dành được Phết chạy ra thì hàng trăm người rượt theo, dồn đuổi rồi giằng co vô cùng quyết liệt. Tiếng trống, tiếng reo, tiếng hò la cổ vũ của hàng vạn người tham dự làm cho không gian như rung lên trong nắng mùa xuân. Chỉ khi một người ôm chặt được quả Phết vào lòng chạy qua hàng rào cây nêu ranh giới thì cuộc chơi mới tạm ngừng. Sau quả Phết thứ nhất, chủ tế lại cùng trai làng vào rước ra quả Phết thứ hai, rồi quả Phết thứ ba, trình tự như ban đầu. Cuộc chơi không có giải thưởng như các trò thể thao khác nhưng dân làng quan niệm tâm linh, hễ ai cướp được quả Phết thì năm đó sẽ gặp nhiều may mắn. Sau ba bàn Phết, chủ tế vào làm lễ rồi rước ba quả Chúi trên mâm phủ lụa điều đến bãi hội, chủ tế ném từng quả về ba hướng theo hướng xuôi dòng sông. Một lần nữa, hàng trăm người nhảy lên đón Chúi rồi đua nhau tranh giành quả Chúi mong kiếm được quả lộc đem về. Cuộc chơi Chúi cũng không kém phần gay go, hào hứng trong tiếng hò reo náo động của người xem.
Lễ hội Phết Hiền Quan
Hội Phết Hiền Quan là lễ hội tiêu biểu trong kho tàng văn hóa, dân gian vùng Đất Tổ, mang đậm dấu ấn tín ngưỡng của cư dân nông nghiệp vùng đất Tổ. Đồng thời mang tính tưởng niệm sâu sắc bởi nó được đặt trong một hệ thống các lễ nghi và trò diễn liên kết như lễ phân lương, duyệt bia, kéo quân, điểm binh, đánh Phết nhằm tưởng niệm cuộc khởi nghĩa của Thiều Hoa - một nữ tướng của Hai Bà Trưng trên đất Phú Thọ.